استاندارد DIN

 استاندارد din

 

استاندارد DIN مخفف کلمه Deutsches Institut für Normung است که به معنای موسسه استاندارد آلمان می باشد و عضو سازمان ISO نیز هست. این استاندارد یک انجمن به ثبت رسیده در برلین می باشد. در حال حاضر حدود 30 هزار استاندارد DIN وجود دارد که تقریبا همه زمینه های فناوری را پوشش می دهد

در سال 1917 NADI (Normenausschuß der deutschen Industrie) به عنوان کمیته استاندارد های صنعت آلمانی تاسیس شد و در سال 1926 نیز DNA نامگذاری گردید تا نشان دهد کمیته استاندارد سازی نه تنها در زمینه محصولات صنعتی بلکه درتمامی زمینه ها ، فعالیت دارد. در سال 1975 آن را به نام DIN تغییر نام دادند و توسط دولت آلمان به عنوان سازمان ملی استاندارد که منافع آلمان را در سطح بین المللی و اروپایی به عهده دارد، شناخته شد.

 

استاندارد din
ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻓﻮﻻدﻫﺎ  بر اساس استاندارد DIN

در این استاندارد هر نوع فولاد با یک نماد (Symbol) و یک عدد استاندارد (Standard Number) شناخته می شود.
ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻓﻮﻻدﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس دو ﺗﻘﺴﯿﻢ‌ﺑﻨﺪي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ‌ﺷﻮد:
•    A) نسبت ﺑﻪ ﺧﻮاص ﮐﺎرﺑﺮدي
•    B) نسبت ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ

A)    نامگذاری فولادها بر مبنای خواص کاربردی

دسته اول:  فولادهای غیرمرغوب كه عموماً با علامت St نشان داده می‌شود.
در این نوع نامگذاری که ﺑﻪ ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از St ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻓﻮﻻد، ﻋﺪدي ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه ﺣﺪاﻗﻞ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﮐﺸﺸﯽ اﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﻋﺪد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ واﺣﺪ  kg/mm2 می باشد. ﻣﺜﻼً  St37  ﻓﻮﻻدي اﺳﺖ ﺑﺎ حداقل استحکام کششی ۳۷ کیلوگرم بر میلیمتر مربع یا ۳۷۰ مگاپاسکال می باشد.
♦ در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺿﺮوري از ﺣﺮوف زﯾﺮ ﻗﺒﻞ از St اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد:
•    Q  ﻓﻮﻻدﻫﺎي وﯾﮋه ﺷﮑﻞ دادن ﺳﺮد ﻣﺜﻼً  Q St37-3
•    R  ﻓﻮﻻدﻫﺎي آرام و ﻧﯿﻤﻪ آرام، ﻣﺜﻼ  R St37-2
•    U  ﻓﻮﻻد ﻧﺎآرام (ﺟﻮﺷﺎن) ﻣﺜﻼً  U St37-2



دسته دوم: فولادهای مرغوب (غیر آلیاژی) هستند كه  این فولادها قابلیت عملیات حرارتی دارند
در این نوع نامگذاری از ﻋﻼﻣﺖ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ C و سپس صد برابر ﻣﻘﺪار ﮐﺮﺑﻦ استفاده می شود، مثلاً C15. جهت ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﻏﯿﺮآﻟﯿﺎژي، ﺑﻌﺪ از ﻋﻼﻣﺖ C ﺣﺮوف زﯾﺮ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻧﯽ مشخص می‌آیند:
•    F: فولاد سخت كاری شده شعله ای یا القایی، مثلاً  Cf53
•    K: فولاد نجیب با مقدار پائین فسفر و گوگرد، مثلاً   Ck45
•    M: فولاد نجیب با محدوده معینی  از گوگرد، مثلاً  Cm35
•    Q:  فولاد كربوره و بهسازی جهت شکل دادن سرد، مثلاً Cq35


 نکته: در استاندارد DIN آلمان گاهی اوقات بعد از تركیب شیمیایی نوع عملیات حرارتی انجام گرفته بر روی فولاد نیز بیان می شود. به عنوان مثال اگر بر روی فولاد عملیات حرارتی های زیر انجام شده باشد از حروف اختصاری زیر استفاده می شود:
•    V: برای فولاد عملیات حرارتی شده
•    N: برای فولاد نرماله شده
•    H: برای فولاد سخت شده
•    K: برای فولاد تغییر شكل سرد شده
پس به طور خلاصه می توان گفت در این استاندارد ابتدا روش تولید، سپس آنالیز شیمیایی و در نهایت نوع عملیات حرارتی انجام گرفته بیان می شود. به عنوان مثال C35V70 فولادی است با 0.35% C  كه عملیات حرارتی شده و استحكام كششی آن 700MPa  می باشد.



B ) نامگذاری فولادها بر مبنای ترکیب شیمیایی

فولادهای آلیاژی فقط بر اساس  ترکیب شیمیایی خود نامگذاری می‌شوند و نامگذاری کامل یک فولاد آلیاژی به ترتیب زیر انجام می شود:
عدد استاندارد فولاد یک عدد پنج رقمی است به شکل X.XXXX که در آن عدد سمت چپ  X.XXXX گروه اصلی ماده را نشان می دهد که برای فولادها این عدد ۱ می باشد. دو رقم بعدی X.XXXX به ترکیب شیمیایی فولاد اشاره دارد و دو رقم آخر X.XXXX نیز صرفا اعداد تکمیلی بوده و به فرآیند و وضعیت فولاد می‌پردازد. جدول زیر رابطه بین نوع فولاد و دو رقم میانی عدد استاندارد را نشان می‌دهد، مانند: EN 1.3537.

فولاد های کم آلیاژ
در این فولادها درصد عناصر آلیاژی کمتر از ۵% وزنی می باشد، طبق استاندارد DIN به جای حروف C یا St که در فولادهای غیر آلیاژی کاربرد داشت از عددی که صد برابر مقدار متوسط کربن را به درصد مشخص می کند استفاده می شود، سپس از علامت عناصر آلیاژی به ترتیب زیاد بودن آن عنصر استفاده می شود و همچنین ضرایب معینی برای نمایش دادن درصد عناصر آلیاژی انتخاب می گردد. بدین معنی که بایستی عدد ذکر شده برای آلیاژ را بر این ضرایب تقسیم نمود تا درصد عنصر مورد نظر در آلیاژ بدست آید. مثلاً:
35NiCr148 : %C = 0.35, %Ni = 3.5, %Cr = 2
استاندارد din
 

فولادهای پر آلیاژ
اندازه درصد عناصر آلیاژی در آنها بیشتر از ۵% می باشد. برای نامگذاری این آلیاژها ابتدا از حرف  X و پس از آن درصد وزنی کربن را می آوریم و بعد از آن مانند فولادهای کم آلیاژ حرف اختصاری عناصر آلیاژی را به ترتیب از زیاد تا کم در فولاد ذکر می شود با این تفاوت که در اینجا کربن ضریب ۱۰۰ و عناصر آلیاژی دیگر ضریب ۱ را دارند. مانند
X6CrNiTi 18-10    0.06%C, 18%Cr, 10%Ni, about 0.3% to 0.8% Ti

به طور خلاصه نامگذاری فولادها را بر اساس استاندارد DIN آلمان به صورت ذیل می توان نشان داد:
استاندارد din